Το πρώ­το με­γά­λο «ό­χι» στην τρόικα α­πό έ­να μι­κρό λαό

Του Μά­κη Μπα­λα­ού­ρα*

Το πρώ­το και ι­σχυ­ρό χα­στού­κι στους αρ­χι­τέ­κτο­νες της πο­λι­τι­κής που ο­δη­γεί στην «πα­γί­δα του χρέ­ους», δη­λα­δή στο φαύ­λο κύ­κλο λι­τό­τη­τα-ύ­φε­ση-α­νερ­γία και κοι­νω­νι­κή ε­ξα­θλίω­ση, έ­δω­σε η Κύ­προς. Η στά­ση του κυ­πρια­κού λα­ού δη­μιούρ­γη­σε πο­λι­τι­κό και οι­κο­νο­μι­κό πα­νι­κό πα­γκο­σμίως. Ταυ­τό­χρο­να, ε­νι­σχύει τις α­ντι­στά­σεις και α­να­πτε­ρώ­νει τις ελ­πί­δες των λαών της Ευ­ρώ­πης, ι­δίως του Νό­του, ό­τι μπο­ρούν να βα­δί­σουν σε δρό­μο α­νά­πτυ­ξης και δί­καιης κα­τα­νο­μής ει­σο­δή­μα­τος.
Το κυ­πρια­κό «ό­χι» α­νέ­δει­ξε και την πλή­ρη υ­πο­τα­γή των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων η­γε­τών, ό­πως του Σα­μα­ρά που η­γή­θη­κε στην πίε­ση ει­σό­δου και της Κύ­πρου στο κλα­μπ των ε­ξα­θλιω­μέ­νων λαών.
Οι ε­ξε­λί­ξεις στην Κύ­προ, δι­καιώ­νουν πλή­ρως τη στρα­τη­γι­κή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ό­τι δη­λα­δή έ­να κρά­τος, ό­σο μι­κρό και αν εί­ναι, έ­χει με­γά­λες δυ­να­τό­τη­τες α­να­τρο­πής της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης πο­λι­τι­κής, λό­γω της αλ­λη­λε­ξάρ­τη­σης των οι­κο­νο­μιών ό­χι μό­νο της ζώ­νης του ευ­ρώ, αλ­λά πα­γκο­σμίως.

Το πρό­βλη­μα α­πό τις τρά­πε­ζες

Η τρόι­κα εί­χε βά­λει στο στό­χα­στρο α­πό νω­ρίς την Κύ­προ. Από την πε­ρα­σμέ­νη ά­νοι­ξη άρ­χι­σαν οι πρώ­τες κι­νή­σεις της. Και αυ­τό πα­ρά το γε­γο­νός ό­τι τα δη­μο­σιο­νο­μι­κά με­γέ­θη της Κυ­πρια­κής Δη­μο­κρα­τίας δεν εί­χαν κα­νέ­να πρό­βλη­μα, α­ντί­θε­τα με την Ελλά­δα και άλ­λα κρά­τη του Νό­του. Το (νέο) κυ­πρια­κό πρό­βλη­μα έ­μοια­ζε με το α­ντί­στοι­χο ιρ­λαν­δι­κό ή ισ­λαν­δι­κό.
Ο το­μέ­ας των υ­πη­ρε­σιών ξε­περ­νά το 70% του Α­ΕΠ. Ιδιαί­τε­ρα, ο χρη­μα­το­πι­στω­τι­κός το­μέ­ας υ­περ­βαί­νει κα­τά 7 φο­ρές το μέ­γε­θος του εγ­χώ­ριου Α­ΕΠ. Δεν εί­ναι το μό­νο κρά­τος στην ευ­ρω­ζώ­νη που έ­χει τό­σο υ­περ­τρο­φι­κό αυ­τόν τον το­μέα. Το Λου­ξεμ­βούρ­γο, η Ιρλανδία ή η Μάλ­τα εί­ναι κλα­σι­κά πα­ρα­δείγ­μα­τα. Τα προ­βλή­μα­τα άρ­χι­σαν με το πε­ρί­φη­μο PSI, το κού­ρε­μα των ο­μο­λό­γων του ελ­λη­νι­κού Δη­μο­σίου που εί­χαν φορ­τω­θεί (κυρίως λόγω κερ­δο­σκο­πίας) οι κυ­πρια­κές τρά­πε­ζες, ι­δίως η Τρά­πε­ζα Κύ­πρου και η Marfin, η ση­με­ρι­νή Λαϊκή Τρά­πε­ζα. Οι ε­κτι­μή­σεις α­νε­βά­ζουν τις ε­πι­πτώ­σεις α­πό το ελ­λη­νι­κό κού­ρε­μα στο τε­ρά­στιο πο­σό των 4,5 δισ. ευ­ρώ. Απλώς να υ­πο­γραμ­μί­σου­με την τε­ρά­στια ευ­θύ­νη της Κε­ντρι­κής Τρά­πε­ζας της Κύ­πρου, που έ­κα­νε τα στρα­βά μά­τια, αλ­λά και ευ­θύ­νες της τό­τε κυ­βέρ­νη­σης που δεν έ­πια­σε τον ταύ­ρο α­πό τα κέ­ρα­τα.
Από το πε­ρα­σμέ­νο κα­λο­καί­ρι, ο πρό­ε­δρος Χρι­στό­φιας πή­ρε ο­ρι­σμέ­νες νο­μο­θε­τι­κές πρω­το­βου­λίες, προ­κει­μέ­νου να μη χει­ρο­τε­ρεύ­σουν, κυ­ρίως, οι δη­μο­σιο­νο­μι­κές ε­πι­πτώ­σεις, οι ο­ποίες εί­χαν ά­με­ση ε­πι­βά­ρυν­ση α­πό το χρη­μα­το­πι­στω­τι­κό το­μέα. Προς τού­το πέ­ρα­σαν α­πό την κυ­πρια­κή Βου­λή 23 νό­μοι, που ει­σή­γα­γαν και στο νη­σί λι­τό­τη­τα, ή­πιου ο­μο­λο­γου­μέ­νως, χα­ρα­κτή­ρα. Πα­ρ’ ό­λα αυ­τά η τρόι­κα ε­πέ­με­νε φυ­λά­γο­ντας την πλή­ρη εκ­δή­λω­ση των προ­θέ­σεών της με­τά τις προ­ε­δρι­κές ε­κλο­γές και την άρ­νη­ση Χρι­στό­φια να συ­ζη­τή­σει μέ­τρα που ο­δη­γού­σαν στη μέγ­γε­νη των μνη­μο­νίων.

Η στρα­τη­γι­κή της τρόι­κας

Η τρόι­κα στό­χευ­σε σε πολ­λές κα­τευ­θύν­σεις στρα­τη­γι­κού χα­ρα­κτή­ρα, ό­χι μό­νο στο χρη­μα­το­πι­στω­τι­κό σύ­στη­μα: α) Γεω­πο­λι­τι­κή, με την έ­ξο­δο των ρώ­σι­κων κε­φα­λαίων και ε­ται­ρειών α­πό το νη­σί και ως εκ τού­του τον α­πο­κλει­σμό οιασ­δή­πο­τε ρώ­σι­κης πα­ρου­σίας στην ευαί­σθη­τη και σή­με­ρα φλε­γό­με­νη, λό­γω Συ­ρίας, πε­ριο­χή της Ανα­το­λι­κής Με­σο­γείου. β) Υπο­θή­κευ­ση, δη­λα­δή να βά­λουν στο χέ­ρι κοι­τά­σμα­τα φυ­σι­κού α­ε­ρίου, ό­χι μό­νο την εκ­με­τάλ­λευ­σή τους, αλ­λά και την (α­πρό­σκο­πτη) ροή προς την Κε­ντρι­κή Ευ­ρώ­πη. γ) Εξά­λει­ψη της ρώ­σι­κης πα­ρου­σίας στο νη­σί, βά­ζο­ντας χέ­ρι στις κα­τα­θέ­σεις (17-20 δισ.) που προ­φα­νώς θα α­να­ζη­τή­σουν άλ­λους προο­ρι­σμούς π.χ. Λε­το­νία, ό­πως λέ­γε­ται, που κυ­ριαρ­χεί­ται α­πό γερ­μα­νι­κές τρά­πε­ζες.
Η α­πό­φα­ση του Γιού­ρο­γκρουπ ό­μως προέ­βλε­πε και τη φο­ρο­λό­γη­ση ό­λων των κα­τα­θέ­σεων α­πό το πρώ­το ευ­ρώ. Ανε­ξάρ­τη­τα, α­πό την ει­σή­γη­ση της κυ­βέρ­νη­σης Ανα­στα­σιά­δη για τη φο­ρο­λό­γη­ση ό­λων των κα­τα­θέ­σεων, που προ­φα­νώς κα­τα­τέ­θη­κε για να μην ε­ξορ­γί­σει πε­ρισ­σό­τε­ρο τους Ρώ­σους, δεί­χνο­ντας δί­καιη κα­τα­νο­μή των βα­ρών, το α­πο­τέ­λε­σμα ή­ταν για πρώ­τη φο­ρά να πα­ρα­βια­στεί κοι­νο­τι­κή ο­δη­γία που προ­στά­τευε τις κα­τα­θέ­σεις μέ­χρι 100.000 ευ­ρώ. Κανείς δεν πιστεύει ότι η Γερ­μα­νία και οι υ­πό­λοι­πες ι­σχυ­ρές χώ­ρες πα­ρα­σύρ­θη­καν α­πό τον α­δύ­να­μο (σύ­ντρο­φό τους) Ανα­στα­σιά­δη. Προφανώς, στο βά­θος της α­πό­φα­σής τους ή­ταν η υ­πο­νό­μευ­ση της δέ­σμευ­σής τους για προ­στα­σία των κα­τα­θέ­σεων μέ­χρι 100.000 και σ’ άλ­λα κρά­τη που α­ντι­με­τω­πί­ζουν χρη­μα­το­πι­στω­τι­κά ή και δη­μο­σιο­νο­μι­κά προ­βλή­μα­τα. Άλλωστε, ο νέος πρόεδρος του Γιού­ρο­γκρου­π Νταισελμπλούμ το είπε ξεκάθαρα. Η απόφαση, μέχρι να το πάρει πίσω μετά το σάλο που προκλήθηκε, είπε ότι θα είναι μοντέλο και για άλλα κράτη…
Η κυ­βέρ­νη­ση Σα­μα­ρά ό­χι μό­νο στή­ρι­ξε την ει­σή­γη­ση Ανα­στα­σιά­δη και την α­κο­λου­θού­με­νη α­πό­φα­ση, μη α­ντι­λαμ­βα­νό­με­νη τις εν­δε­χό­με­νες ε­πι­πτώ­σεις για την Ελλά­δα, αλ­λά ε­πέ­με­νε πιε­στι­κά για την ψή­φι­σή της α­πό την κυ­πρια­κή Βου­λή.

Φό­βοι για οι­κο­νο­μι­κό τσου­νά­μι

Οι ευ­ρω­παίοι α­ξιω­μα­τού­χοι, ο Σα­μα­ράς και ο Ανα­στα­σιά­δης, ό­πως συ­νη­θί­ζουν, δεν έ­λα­βαν υ­πό­ψη τους το εν­δε­χό­με­νο του λαϊκού ξε­ση­κω­μού, για την πε­ρι­κο­πή των κα­τα­θέ­σεών τους, κό­ποι μιας ζωής για πά­ρα πολ­λούς α­π’ αυ­τούς, ού­τε την ορ­γή τους, α­να­λο­γι­ζό­με­νοι ό­τι έρ­χε­ται και ε­κεί η κοι­νω­νι­κή κα­τα­στρο­φή. Αυ­τό πι­στο­ποιεί­ται και α­πό πρόσφατη δη­μο­σκό­πη­ση, ό­που το 68% των Κυ­πρίων προ­τι­μά την έ­ξο­δο α­πό το ευ­ρώ και α­πό τα μνη­μό­νια, ρί­χνο­ντας με­γά­λες ευ­θύ­νες, κυ­ρίως στον Ανα­στα­σιά­δη για τους χει­ρι­σμούς του.
Η α­ντί­στα­ση των Κυ­πρίων δη­μιούρ­γη­σε σο­βα­ρές α­να­τα­ρά­ξεις στην ΕΕ αλ­λά και πα­γκο­σμίως. Στην Παγκόσμια Τράπεζα, όπως και στο ΔΝΤ υ­πήρ­ξαν έ­ντο­νες α­ντι­δρά­σεις, που πιο ε­νερ­γά εκ­φρά­στη­καν α­πό τον εκ­πρό­σω­πο της Βρα­ζι­λίας. Η ί­δια η Λα­γκάρ­ντ προέ­βη σε δή­λω­ση, που δεν έ­τυ­χε ό­μως δη­μο­σιό­τη­τας α­πό τα κυ­ρίαρ­χα ΜΜΕ. Δή­λω­σε ό­τι «αν για κά­ποιους εί­ναι α­με­λη­τέα η Κύ­προς, πα­ρό­λα αυ­τά εί­ναι ση­μα­ντι­κή και πι­θα­νόν πη­γή έκ­θε­σης για ό­λη την Ευ­ρώ­πη ε­ξαι­τίας της αλ­λη­λε­ξάρ­τη­σης των συ­στη­μά­των»!

Εναλ­λα­κτι­κές προ­τά­σεις και η Ρω­σία

Μέχρι το τελευταίο Eurogroup υπήρξαν ε­ναλ­λα­κτι­κές προ­τά­σεις που κα­τα­τέ­θη­καν α­πό την κυ­βέρ­νη­ση και τα κυπριακά κόμματα για τη συ­γκέ­ντρω­ση των 5,8 δισ. α­πό την ε­σω­τε­ρι­κή οι­κο­νο­μία της Κύ­πρου, προ­κει­μέ­νου να χο­ρη­γή­σει το Γιού­ρο­γκρουπ τα υ­πό­λοι­πα 10 δισ., που θεωρείται ότι επίτηδες εκτοξεύτηκε υ­περ­βο­λι­κά για λό­γους εκ­βια­σμού. Οι πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις του νη­σιού, με­τά τις συ­γκλο­νι­στι­κές λαϊκές α­ντι­δρά­σεις, στρά­φη­καν την τελευταία στιγμή προς τη Ρω­σία, ε­κτός του Α­ΚΕΛ που εί­χε στα­θε­ρό προ­σα­να­το­λι­σμό εμ­βά­θυν­σης των σχέ­σεων με αυ­τή. Φαί­νε­ται ό­τι η Ρω­σία, που ε­νερ­γεί ως υ­περ­δύ­να­μη παίρ­νο­ντας υ­πό­ψη της ό­λους τους γεω­πο­λι­τι­κούς πα­ρά­γο­ντες, ε­νο­χλή­θη­κε και α­πό την α­πό­φα­ση του Γιού­ρο­γκρου­π, που ού­τε καν την ε­νη­μέ­ρω­σε ό­πως άλ­λες φο­ρές, αλ­λά και α­πό τη στά­ση της κυ­πρια­κής κυ­βέρ­νη­σης, που την κα­τη­γο­ρεί ό­τι συ­νέρ­γη­σε σε μέ­τρα που την θί­γουν.
Δυ­νά­μεις της ρω­σι­κής κυ­βέρ­νη­σης, έ­στω και την τε­λευ­ταία ώρα, συ­ζη­τού­σαν τη βοή­θεια στην Κύ­προ με α­νταλ­λάγ­μα­τα: σταθμό επεξεργασίας φυσικού αερίου στο Μαρί, την εκ­με­τάλ­λευ­ση ε­νός «οι­κο­πέ­δου», α­πό τα 12, φυ­σι­κού α­ε­ρίου (ι­τα­λι­κές ε­ται­ρείες έ­χουν πά­ρει μέ­χρι τώ­ρα 3 οι­κό­πε­δα), α­νε­φο­δια­σμός του ναυ­τι­κού και της α­ε­ρο­πο­ρίας τους και τη λί­στα κα­τα­θε­τών για ε­ξέ­τα­ση φο­ρο­δια­φυ­γής (και εν­δε­χο­μέ­νως πίε­σης στους ο­λι­γάρ­χες). Όμως, αυ­τές οι σχέ­σεις δεν οι­κο­δο­μού­νται την τε­λευ­ταία στιγ­μή με μια υ­περ­δύ­να­μη η ο­ποία έ­χει καλ­λιερ­γή­σει ι­διαί­τε­ρους δε­σμούς με την ΕΕ.

Εκβια­σμοί α­λά ελ­λη­νι­κά

Πριν κα­τα­λα­γιά­σει ο α­πό­η­χος του κυ­πρια­κού «ό­χι» άρ­χι­σαν οι πο­λυ­ποί­κι­λοι εκ­βια­σμοί. Πα­ρά­γο­ντες της ΕΕ και της τρόι­κας τό­νι­ζαν ό­τι η Κύ­προς πρέ­πει να συ­νο­μι­λεί μό­νο με την ΕΕ, ό­τι οι τρά­πε­ζες θα κα­ταρ­ρεύ­σουν λό­γω έλ­λει­ψης ρευ­στό­τη­τας και ως εκ τού­του θα ε­ξα­να­γκα­στεί η Κύ­προς να βγει α­πό το ευ­ρώ. Ση­μειώ­νου­με ό­τι ο ευ­ρω­παϊκός μη­χα­νι­σμός πα­ρο­χής ρευ­στό­τη­τας, ο ELA, α­να­κοί­νω­σε ό­τι στα­μα­τά τη ροή με­τά τη Δευτέρα 25 Μαρτίου. Σε ένα επιθετικό κρεσέντο τα διεθνή και εγχώρια ΜΜΕ αναφέρονταν στην Κύπρο ως παράδειγμα σάπιου χρηματοπιστωτικού συστήματος και πλυντηρίου ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, «ξεχνώντας» ότι στη κατάταξη των πλυντηρίων, από επίσημους διεθνείς οργανισμούς, Γερμανία και Ολλανδία είναι σε χειρότερη σειρά, απ’ ότι η Κύπρος..
Τέ­λος, τα ΜΜΕ του νη­σιού με­τά το πρώ­το πά­γω­μα, λό­γω των λαϊκών α­ντι­δρά­σεων, άρ­χι­σαν τη γνω­στή τρο­μο­κρα­τι­κή ε­πί­θε­σή τους. Δεν θα υ­πάρ­ξουν φάρ­μα­κα, βεν­ζί­νη, συ­ντά­ξεις κ.τ.λ. δη­λα­δή ό­σα ζή­σα­με στην Ελλά­δα, ι­διαί­τε­ρα στις πε­ρα­σμέ­νες ε­κλο­γές.

Οι λα­οί έ­χουν με­γά­λες δυ­να­τό­τη­τες ανατροπής

Το κυ­πρια­κό ζή­τη­μα εί­ναι ά­κρως εν­δια­φέ­ρον α­πό πολ­λές πλευ­ρές και προς πολ­λές κα­τευ­θύν­σεις. Το αρχικό «ό­χι» δη­μιούρ­γη­σε νέα δε­δο­μέ­να. Κατ΄ αρχάς έσωσε τις καταθέσεις κάτω από τις 100.000 ευρώ, υποχρεώνοντας το Γιού­ρο­γκρου­π, να πάρει πίσω, για πρώτη φορά την απόφαση του.

Η υποχώρηση της κυβέρνησης Αναστασιάδη, κάτω από ασφυκτικές πιέσεις και εκβιασμούς(μεταξύ των οποίων και της ελληνικής), οδηγεί την Κύπρο σε πιο βίαια κοινωνική καταστροφή απ’ ότι στην Ελλάδα. Το ΑΕΠ υπολογίζεται ότι σε δύο χρόνια θα πέσει 15%-18%! Το Α­ΚΕΛ που έθετε ως ου­σιώ­δη πα­ρά­γο­ντα ό­τι σε κά­θε πε­ρί­πτω­ση δε πρέπει να μπει η Κύ­προς σε μνη­μό­νιο και στην κα­θο­δή­γη­ση της τρόι­κας, ζητά τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για να αποφασίσει ο κυπριακός λαός για τη συμφωνία Αναστασιάδη- Τρόικας.

Να, λοι­πόν, που ε­πα­νερ­χό­μα­στε στη στρα­τη­γι­κή ε­πι­λο­γή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ό­τι, δη­λα­δή, οι λα­οί και τα κρά­τη έ­χουν με­γά­λες δυ­να­τό­τη­τες πίε­σης προς μια άλ­λη ρι­ζι­κά δια­φο­ρε­τι­κή πο­ρεία ε­ξό­δου α­πό την κρί­ση. Μια κρί­ση δεν μπο­ρεί να κλει­στεί σε μια χώ­ρα, αλ­λά υ­πάρ­χει δο­μι­κή αλ­λη­λο­σύν­δε­ση που μπο­ρεί να τα­ρα­κου­νή­σει ό­λο τον κό­σμο, έ­στω κι αν προέρ­χε­ται α­πό μια μι­κρή χώ­ρα. Το κυ­πρια­κό πα­ρά­δειγ­μα, πριν την υποταγή της κυπριακή κυβέρνησης, κα­λεί τους ερ­γα­ζό­με­νους και τα κι­νή­μα­τα της Ευ­ρώ­πης, κυ­ρίως του Νό­του, σε συ­στρά­τευ­ση και ε­νερ­γή πα­ρέμ­βα­ση.

* Το πα­ρα­πά­νω κεί­με­νο στη­ρί­χτη­κε και στις ε­πα­φές α­ντι­προ­σω­πείας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ με πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις της Κύ­πρου που α­πο­τε­λεί­το α­πό τους Γ. Δρα­γα­σά­κη, Ρ. Δού­ρου, Κ. Ήσυ­χο και Μ. Μπα­λα­ού­ρα.
Από την ΕΠΟΧΗ

Σε απόλυτη φτώχεια οι μισοί Έλληνες

Του Μάκη Μπαλαούρα

Πρό­σφα­τα (2/11/12) δη­μο­σιεύ­τη­κε α­πό την Ελλη­νι­κή Στα­τι­στι­κή Υπη­ρε­σία (ΕΛ­ΣΤΑΤ) η Έρευ­να Ει­σο­δή­μα­τος και Συν­θη­κών Δια­βίω­σης των νοι­κο­κυ­ριών για το 2011, με βά­ση τα ει­σο­δή­μα­τα του 2010.

Αρκετοί α­να­λυ­τές α­να­φέρ­θη­καν στα πιο πρό­σφα­τα δη­μο­σιευ­θέ­ντα α­πό τους ε­πί­ση­μους φο­ρείς (ΕΛ­ΣΤΑT, Eurostat) στοι­χεία της έ­ρευ­νας του 2011, η ο­ποία συ­γκέ­ντρω­σε και α­νέ­λυ­σε τα ει­σο­δή­μα­τα του 2010. Ορθή η α­νά­λυ­ση ε­πι­στη­μό­νων, οι οποίοι προ­τί­μη­σαν να πε­ριο­ρι­στούν στα ε­πί­ση­μα δια­θέ­σι­μα δε­δο­μέ­να. Σε κα­νο­νι­κές πε­ριό­δους η υ­στέ­ρη­ση των δύο χρό­νων (2011-2012) δε θα εί­χε ση­μα­ντι­κές ε­πι­πτώ­σεις στα α­να­λυ­τι­κά α­πο­τε­λέ­σμα­τα και συ­μπε­ρά­σμα­τα.

Σε πε­ρίο­δο κρί­σης όμως, σαν αυ­τή που περ­νά­ει η Ελλά­δα ο κοι­νω­νι­κός, ό­πως και ο πο­λι­τι­κός, χρό­νος τρέ­χει με α­σύλ­λη­πτη τα­χύ­τη­τα.
Ήδη ο ψη­φι­σθείς Προϋπο­λο­γι­σμός για το 2013, ό­σον α­φο­ρά μι­σθούς και συ­ντά­ξεις, κα­θώς και το Με­σο­πρό­θε­σμο Πλαί­σιο Δη­μο­σιο­νο­μι­κής Στρα­τη­γι­κής (ΜΠΔΣ) 2013 -16, που πρό­σφα­τα έ­γι­νε νό­μος του κρά­τους, πα­ρα­θέ­τουν ση­μα­ντι­κά στοι­χεία για την ε­ξα­γω­γή συ­μπε­ρα­σμά­των, πα­ρά το γε­γο­νός ό­τι οι (κρα­τι­κές) προ­βλέ­ψεις πά­ντα πέ­φτουν έ­ξω, με πρό­θε­ση τον ε­ξω­ραϊσμό του ζο­φε­ρού ά­με­σου μέλ­λο­ντος, πα­ρα­πλα­νώ­ντας για την πραγ­μα­τι­κή ε­πί­πτω­ση της κρί­σης στην κοι­νω­νία.
Έτσι, έ­στω και με βά­ση τις συ­ντη­ρη­τι­κές ε­κτι­μή­σεις του κρά­τους προ­κύ­πτουν νέα, συ­γκλο­νι­στι­κά στοι­χεία.

Το ε­φιαλ­τι­κό έ­τος 2013

Η μείω­ση του δια­θέ­σι­μου ει­σο­δή­μα­τος το 2010 (κα­τά -12,2%) εί­χε ως α­πο­τέ­λε­σμα την αύ­ξη­ση της σχε­τι­κής φτώ­χειας κα­τά 1,3% (α­πό 20,1% το 2009 σε 21,4% το 2010) και της α­πό­λυ­της φτώ­χειας κα­τά 6,9% (α­πό 16% το 2009 σε 22,9% το 2010). Εί­ναι α­πό­λυ­τα λο­γι­κό να υ­πο­θέ­σει κα­νείς ό­τι α­νά­λο­γες με­τα­βο­λές των δει­κτών φτώ­χειας θα κα­τα­γρα­φούν και λό­γω των μειώ­σεων του δια­θε­σί­μου ει­σο­δή­μα­τος στα ε­πό­με­να έ­τη 2011 (κα­τά -8,1%), 2012 (κα­τά -12,6%) και 2013 (κα­τά -11,4%, ε­κτι­μή­σεις Προϋπο­λο­γι­σμού 2013 και ΜΠΔΣ 2013-16). Ου­σια­στι­κά, πρό­κει­ται για α­να­λο­γι­κή ε­φαρ­μο­γή και στα ε­πό­με­να έ­τη ό­σων κα­τα­γρά­φη­καν στο πρώ­το έ­τος της κρί­σης (2010).
Οι ε­κτι­μή­σεις του Πί­να­κα, βα­σι­σμέ­νες στις ε­πί­ση­μες προ­βλέ­ψεις δεί­χνουν ό­τι το 2013 το 41,1% του πλη­θυ­σμού θα βρί­σκε­ται σε α­πό­λυ­τη φτώ­χεια, δη­λα­δή κά­τω α­πό την γραμ­μή της φτώ­χειας ό­πως αυ­τή εί­χε ο­ρι­σθεί για το έ­τος 2005.
Πα­ρα­τη­ρού­με ό­τι, μέ­σα σε έ­να μό­λις έ­τος στην πε­ρίο­δο της τρέ­χου­σας κρί­σης (το 2010) εί­χα­με αύ­ξη­ση της φτώ­χειας σε α­πό­λυ­τους ό­ρους κα­τά 6,9 πο­σο­στιαίες μο­νά­δες ή κα­τά 43,1%.
Η δρα­μα­τι­κή ε­κτί­να­ξη του πο­σο­στού α­νερ­γίας (α­πό 7,2% το β’ και το γ’ τρί­μη­νο του 2008 σε 25,4% τον Αύ­γου­στο του 2012) εί­ναι προ­φα­νές ό­τι συ­νε­τέ­λε­σε ση­μα­ντι­κά στην αύ­ξη­ση της φτώ­χειας και του κοι­νω­νι­κού α­πο­κλει­σμού στην πε­ρίο­δο της κρί­σης.

* Εκτι­μή­σεις. Στοι­χεία α­πο­δο­χών α­πό την Έκθε­ση του Προϋπο­λο­γι­σμού 2013 για μι­σθούς και συ­ντά­ξεις και του ΜΠΔΣ 2013-2016 (κυ­κλο­φό­ρη­σε στις 31 Οκτω­βρίου).
** Δεί­κτες φτώ­χειας σε α­πό­λυ­τους ό­ρους δη­λα­δή ό­ταν το κα­τώ­φλι της φτώ­χειας πα­ρα­μέ­νει δια­χρο­νι­κά στα­θε­ρό σε ό­ρους πραγ­μα­τι­κής α­γο­ρα­στι­κής δύ­να­μης. Ει­δι­κό­τε­ρα, το πο­σο­στό φτώ­χειας για κά­θε έ­τος υ­πο­λο­γι­ζό­με­νο με το κα­τώ­φλι φτώ­χειας του έ­τους 2005 (60% του διά­με­σου ει­σο­δή­μα­τος του 2005 εκ­φρα­σμέ­νου σε τι­μές του κά­θε ε­πι­μέ­ρους έ­τους με βά­ση τον ε­ναρ­μο­νι­σμέ­νο δεί­κτη τι­μών κα­τα­να­λω­τή).

· Συ­μπέ­ρα­σμα: Εί­ναι α­δια­νό­η­το στην εποχή μας να βρίσκουμε ό­τι η α­πό­λυ­τη φτώ­χεια ε­κτι­μά­ται για το 2013 στο 41,1% του πλη­θυ­σμού. Θα ή­ταν χρή­σι­μο αν μπο­ρού­σα­με να βρού­με στοι­χεία μιας χρο­νο­λο­γι­κής σει­ράς αρ­χί­ζο­ντας α­πό το 1941, έ­τος της να­ζι­στι­κής και φα­σι­στι­κής κα­το­χής, για να ε­ξά­γου­με πρό­σθε­τα χρή­σι­μα συ­μπε­ρά­σμα­τα. Σε κά­θε πε­ρί­πτω­ση του­λά­χι­στον με­τά τον εμ­φύ­λιο τα στοι­χεία δεί­χνουν δυ­στυ­χώς τη ση­με­ρι­νή πρω­το­φα­νή κοι­νω­νι­κή κα­τα­στρο­φή που προ­κλή­θη­κε α­πό τις πο­λι­τι­κές των μνη­μο­νίων που ε­πέ­βα­λαν η τρόι­κα και οι κυ­βερ­νή­σεις της.

>>Παραπομπές Οικονομικά στοιχεία επεξεργασία από την ΕΛΣΤΑΤ:

· Από­λυ­τη Φτώ­χεια: 41,1 %.

· Ύφε­ση: 25% για τη μέ­χρι τώ­ρα πε­ρίο­δο των Μνη­μο­νίων, με ε­κτί­μη­ση για ύ­φε­ση το 2013 γύ­ρω στο 7%.

· Ανερ­γία: 25,4%, με ε­κτί­μη­ση του Ι­ΝΕ ΓΣΣΕ για το 2013 πά­νω α­πό το 32%!

· Ανερ­γία των νέω­ν: 15-24 ε­τών 55% (Αύ­γου­στος 2012)

· Ανερ­γία των νέων γυ­ναι­κώ­ν: 15-24 ε­τών πά­νω α­πό 65%! (Αύ­γου­στος 2012)

Οι πα­ρα­πά­νω ε­κτι­μή­σεις, σε έ­να-δύο χρό­νια θα φαί­νο­νται λίαν συ­ντη­ρη­τι­κές, δε­δο­μέ­νης της ε­κτί­να­ξης των α­νέρ­γων που εί­ναι ο­μά­δα υ­ψη­λού κιν­δύ­νου φτώ­χειας και ως εκ τού­του της στέ­ρη­σης βα­σι­κών α­γα­θών και υ­πη­ρε­σιών. Πρέ­πει να υ­πο­γραμ­μί­σου­με ό­τι η φτώ­χεια πνί­γει πλέ­ον τους νέ­ους ά­νερ­γους, αλ­λά και τους (ε­λά­χι­στους) ερ­γα­ζό­με­νους που α­μεί­βο­νται με τους νέ­ους κα­τώ­τα­τους μι­σθούς και σε συν­θή­κες με ευέ­λι­κτες μορ­φές α­πα­σχό­λη­σης.
Από την ΕΠΟΧΗ

Μια πολιτική που δημιουργεί ανέργους και τους πετά στον Καιάδα...

Του Μάκη Μπαλαούρα*
Ένα ακόμη σκληρό έτος για τους εργαζόμενους, συνταξιούχους και μικρομεσαίους θα είναι το 2013. Στη μέχρι τώρα καταγραμμένη ύφεση θα προστεθεί κι αυτή του 2013, που μπορεί να κυμανθεί ξανά στα γνωστά προηγούμενα εφιαλτικά επίπεδα, που με συντηρητικές εκτιμήσεις θα ξεπεράσει το 4,5% και ενδεχομένως να φτάσει το 6%(!). Σωρευτικά ξεπερνά το 25%, επίδοση πρωτοφανής παγκοσμίως σε καιρό ειρήνης.
Οι συνέπειές της είναι καταστροφικές. Η πιο έντονη κοινωνική επίπτωση είναι η ανεργία η οποία πιθανόν να ξεπεράσει το 29% το 2013 και το 31,5% το 2014. Δηλαδή, η καταγραμμένη ανεργία, που ξεκίνησε το 2008 με 300.000 ανέργους (7,5%), φτάνει το 2012 στους 1.345.715 συνανθρώπους μας, και προβλέπεται να ξεπεράσει το 1,5 εκατομμύριο το 2013. Οι νέοι-νέες ξεπερνούν τις 400.000. Αριθμοί εφιαλτικοί. Χάνονται οι άνθρωποι, χάνονται δύο ολόκληρες γενιές.
Αν δεν υπάρξει ανατροπή της συνεχιζόμενης πολιτικής της εσωτερικής υποτίμησης τροϊκανών και κυβερνήσεων δεν υπάρχει προοπτική. Στην καλύτερη περίπτωση, κάποιου είδους ανάπτυξη θα αρχίσει, εντός του 2014. Άλλωστε, η ύφεση –γιατί δεν μπορεί να γίνει αλλιώς– κάποια στιγμή φτάνει στα όρια της.

Άνεργη ανάπτυξη

Η περιορισμένη ανάπτυξη, ακόμα και στην περίπτωση που εξελιχθεί δυναμικότερα τα επόμενα έτη, σε καμία περίπτωση δεν θα μπορεί να απορροφήσει παρά πολύ μικρό μέρος της ανεργίας. Σύμφωνα με υπολογισμούς επιστημονικών φορέων για τη δημιουργία 50.000 θέσεων εργασίας, απαιτείται αύξηση του ΑΕΠ μεταξύ 3,5%-4% ετησίως. Ακόμα και αν πετύχει η ελληνική οικονομία τέτοιους ρυθμούς ανάπτυξης, μέχρι το 2020 που υποτίθεται είναι το έτος στόχος ανάρρωσης της οικονομίας, πράγμα εξαιρετικά αμφίβολο, είναι φανερό με την απλή αριθμητική, ότι δεν μπορεί να απορροφηθεί παρά ένα ελάχιστο μέρος του 1,5 εκατομμυρίων ανέργων που θα καταγραφούν το 2013. Μιλάμε για το φαινόμενο που ονομάστηκε διεθνώς «άνεργη ανάπτυξη».
Μέχρι την ανατροπή της καταστροφικής πολιτικής της εσωτερικής υποτίμησης, αλλά και μετά απ’ αυτήν είναι προφανές ότι δεν μπορεί να απορροφηθεί βραχυπρόθεσμα η τεράστια ανεργία, ακόμα και με κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ,. Θα χρειαστούν ρυθμοί ανάπτυξης 7%-8% του ΑΕΠ ετησίως και προπαντός μια πολιτική που θα έχει ως κύριο στόχο την αύξηση της απασχόλησης.
Μέχρι τότε, και από τότε, τι; Ας δούμε την ανεπάρκεια, την ανικανότητα ή ακόμα, την αδιαφορία της κυβέρνησης.

Ανακούφιση των ανέργων. Τι είναι αυτό;

Ο ΣΥΡΙΖΑ κατάθεσε ερώτηση για «την αδιαφορία της κυβέρνησης να υλοποιήσει ακόμη και «προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση» για την υποστήριξη και ανακούφιση των ανέργων (επιδόματα, αναζήτηση εργασίας, κινητικότητα, κατάρτιση, καθώς και επιχειρηματικότητας κ.τ.λ) Πιο συγκεκριμένα το Ταμείο στηρίζει, έως και 24 μήνες, εργαζόμενους, ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων και ανειδίκευτων που απολύονται λόγω διαρθρωτικών αλλαγών εξαιτίας των επιπτώσεων του παγκόσμιου εμπορίου.
Το πρόγραμμα αφορά εργαζόμενους που έχουν χάσει την εργασία τους στο πλαίσιο της απόλυσης τουλάχιστον 500 ατόμων από μια επιχείρηση ή απόλυση 500 ατόμων στον ίδιο τομέα σε μια συγκεκριμένη περιοχή ή σε δύο συνορεύουσες περιοχές.
Η ελληνική κυβέρνηση υπέβαλε μόνο μια αίτηση που αφορούσε τη στήριξη των 642 απολυθέντων από την Aldi, αφού προηγήθηκε η παρέμβαση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Χουντή. Για καμία άλλη περίπτωση όμως δεν υπέβαλλε αίτηση, όπως π.χ. για τα Κλωστοϋφαντουργεία Νάουσας, τα Κλωστήρια Πρέβεζας, τα Φωσφορικά Λιπάσματα, την ΕΒ Ζάχαρης, την ΟΤΤΟ Έβρου και δεκάδες άλλες περιπτώσεις. Πολύ περισσότερο δεν ασχολήθηκε ούτε για τους αγρότες, ούτε για τους αυτοαπασχολούμενους. Φυσικά δεν διεκδίκησε και τη διεύρυνση της ένταξης στο πρόγραμμα μικρότερων επιχειρήσεων!

Θέλουν τον ΟΑΕΔ κουτσό άλογο

Στην Ελλάδα ο φορέας παροχής επιδομάτων – βοηθημάτων ανεργίας είναι ο ΟΑΕΔ, που τα κεφάλαιά του προέρχονται από εισφορές εργαζομένων και εργοδοτών. Κατάκτηση που επιτεύχθηκε μετά από σκληρούς αγώνες με τους εργοδότες, αλλά και με το κράτος. Παρά ταύτα οι κυβερνήσεις, πέραν των μόνιμων αναλήψεων των κεφαλαίων του ΟΑΕΔ, κάνουν και μεγάλες, κατά καιρούς, «βουτιές» σ’ αυτά. Υπάρχουν όμως και «έμμεσες λεηλασίες». Για παράδειγμα, σήμερα το ΙΚΑ χρωστά στον ΟΑΕΔ 7 δισ. ευρώ, κεφάλαια που εισπράττει για λογαριασμό του ΟΑΕΔ αλλά δεν τα καταβάλλει σ’ αυτόν.
Σύμφωνα με εκτίμηση του προέδρου του ΟΑΕΔ κ. Ηλ. Κικίλια («Βήμα» 20/1/13) αν δεν υπήρχε ο οργανισμός και τα 71 προγράμματα που έχει εφαρμόσει τα 3 τελευταία χρόνια, έστω και με μπλοκαρισμένα τα γρανάζια του από τις κυβερνήσεις, η στατιστική ανεργία θα έφτανε σήμερα στο 33%. Όμως από τους στατιστικά 1.350.000 ανέργους, οι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ που αναζητούν εργασία είναι 790.000, όπου το 75% αυτών είναι πάνω από 30 ετών. Απ’ αυτούς που καλύπτουν τις προϋποθέσεις, επίδομα ανεργίας παίρνουν μόνο 215.000, δηλαδή μόλις το 16% των συνολικά ανέργων!
Στην τεράστια στρατιά των ανέργων, δεν είναι εμφανές ότι ένα μεγάλο μέρος αυτών, περίπου 400.000 οικογένειες δηλαδή πάνω από 1.300.000 άτομα (υπολογίζοντας και τα παιδιά) δεν έχουν κανέναν εργαζόμενο! Γι’ αυτό το μέρος των ανέργων θα πρέπει να υπάρξει συγκεκριμένη μεταχείριση από την κυβέρνηση και τον ΟΑΕΔ προκειμένου ένα μεγάλο μέρος των παροχών, και ιδιαίτερα των προγραμμάτων, να στραφεί προς τα εκεί. Όμως στην Ελλάδα ισχύει το ασφαλιστικό επίδομα ανεργίας και όχι το προνοιακό επίδομα, όπως γίνεται σ’ άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με αποτέλεσμα να εγκαταλείπονται στη μοίρα τους. Αλλά και το ισχύον επίδομα ανεργίας, κατά μέσο όρο διαρκεί 7-8 μήνες, ενώ μετά από 12 μήνες σταματάει τελείως.

Στις χειρότερες χώρες η Ελλάδα

Έτσι δεν απορεί κανείς γιατί η χώρα μας ήταν, και μάλιστα πριν τη κρίση, τρίτη με τη χειρότερη κάλυψη των ανέργων σε ύψος και διάρκεια μεταξύ των 28 κρατών του ΟΟΣΑ. Να προσθέσω, επίσης, ότι δεν προβλέπεται καμιά ιδιαίτερη ποινή για τον εργοδότη που απολύει εικονικά τον εργαζόμενο ώστε να τον απασχολήσει στη συνέχεια ανασφάλιστο μέχρι την εξάντληση του επιδόματος ανεργίας και φυσικά με πολύ μικρότερο κόστος. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, παρέχεται το 70% του μισθού, ενώ το διάστημα εξαρτάται από τα χρόνια ασφάλισής του, και φθάνει μέχρι και τα 6 χρόνια για ανέργους μεγάλης ηλικίας. Η ανικανότητα των κυβερνήσεων ερμηνεύει και τη μη διεκδίκηση προγραμμάτων, όπως αυτό του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής που περιγράψαμε στην αρχή, ή την επικαιροποίηση προγραμμάτων που δεν έχουν απορροφηθεί. Τα υπουργεία, σημειωτέον, που όφειλαν να εμπλακούν στην υποβολή και αξιοποίηση προγραμμάτων δεν είναι μόνο τα κεντρικά οικονομικά υπουργεία αλλά και το Παιδείας ή το Αγροτικής Ανάπτυξης με προσανατολισμό π.χ. το συντονισμό στήριξης της πρωτογενούς παραγωγής, με κατάρτιση σε νέες καλλιέργειες, με την αξιοποίηση των σχετικών ΑΕΙ-ΤΕΙ για τον προσανατολισμό και την υποστήριξη των χιλιάδων νέων που επιστρέφουν στον τόπο καταγωγής τους.
Μερικά από τα προγράμματα που έχει υλοποιήσει ο ΟΑΕΔ δημιουργούν προβληματισμό και εξαιτίας της μέχρι τώρα συμπεριφοράς των ελληνικών επιχειρήσεων. Πιο συγκεκριμένα έχει εφαρμόσει πρόγραμμα επιδότησης της εργοδοτικής εισφοράς για 12 μήνες για τους μισούς εργαζόμενους, με την προϋπόθεση να μη γίνουν απολύσεις για 18 μήνες, με αποτέλεσμα τη διατήρηση 350.000 θέσεων εργασίας. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η προσπάθεια ανάσχεσης των απολύσεων λόγω της κρίσης δεν γίνεται με αποσπασματικά προγράμματα αλλά με θεσμικές ρυθμίσεις σύμφωνα με τις οποίες αν μια επιχείρηση έχει διαπιστωμένες ανάγκες για μείωση του κόστους εργασίας, διαμέσου της μείωσης του χρόνου απασχόλησης, ο περισσευούμενος χρόνος αξιοποιείται σε προγράμματα κατάρτισης, καταβάλλοντας ο αντίστοιχος ΟΑΕΔ το 25% του μισθού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, αφενός την επανακατάρτιση και αφετέρου η μείωση του μισθού δεν θα είναι π.χ. 50%, αλλά 25%.
Το πιο ενδιαφέρον είναι το πρόγραμμα δημιουργίας προσωρινών θέσεων εργασίας από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα ως «προσωρινού εργοδότη ύστατης προσφυγής» (Ηλ. Κικίλιας, «Το Βήμα»). Στελέχη του ΟΑΕΔ ανέφεραν χαρακτηριστικά ως παραδείγματα εφαρμοζόμενης κεϊνσιανής πολιτικής, προγράμματα αυτεπιστασίας των Δήμων, προσλαμβάνοντας για τα συγκεκριμένα έργα από πίνακα που έχει ήδη καταρτίσει ο ΟΑΕΔ μαζί με το ΑΣΕΠ, και ο οποίος μπορεί να επικεντρωθεί σε ανέργους από οικογένειες χωρίς κανένα εργαζόμενο με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια. Είναι προφανές ότι οι παραπάνω προτάσεις του ΟΑΕΔ δεν θεραπεύουν την ανεργία, ανακουφίζουν όμως μερικές χιλιάδες ανέργους. Πολύ περισσότερο, που πια οι νεοφιλελεύθερες κυβερνητικές νομοθετικές πρωτοβουλίες διέλυσαν τελείως τις εργασιακές σχέσεις, κατακρεούργησαν μισθούς και ασφαλιστικές υποχρεώσεις εργοδοτών, με συνέπεια την αύξηση της ανεργίας και τη διεύρυνση της αδήλωτης εργασίας.

*Στην ΕΠΟΧΗ