Το πρώ­το με­γά­λο «ό­χι» στην τρόικα α­πό έ­να μι­κρό λαό

Του Μά­κη Μπα­λα­ού­ρα*

Το πρώ­το και ι­σχυ­ρό χα­στού­κι στους αρ­χι­τέ­κτο­νες της πο­λι­τι­κής που ο­δη­γεί στην «πα­γί­δα του χρέ­ους», δη­λα­δή στο φαύ­λο κύ­κλο λι­τό­τη­τα-ύ­φε­ση-α­νερ­γία και κοι­νω­νι­κή ε­ξα­θλίω­ση, έ­δω­σε η Κύ­προς. Η στά­ση του κυ­πρια­κού λα­ού δη­μιούρ­γη­σε πο­λι­τι­κό και οι­κο­νο­μι­κό πα­νι­κό πα­γκο­σμίως. Ταυ­τό­χρο­να, ε­νι­σχύει τις α­ντι­στά­σεις και α­να­πτε­ρώ­νει τις ελ­πί­δες των λαών της Ευ­ρώ­πης, ι­δίως του Νό­του, ό­τι μπο­ρούν να βα­δί­σουν σε δρό­μο α­νά­πτυ­ξης και δί­καιης κα­τα­νο­μής ει­σο­δή­μα­τος.
Το κυ­πρια­κό «ό­χι» α­νέ­δει­ξε και την πλή­ρη υ­πο­τα­γή των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων η­γε­τών, ό­πως του Σα­μα­ρά που η­γή­θη­κε στην πίε­ση ει­σό­δου και της Κύ­πρου στο κλα­μπ των ε­ξα­θλιω­μέ­νων λαών.
Οι ε­ξε­λί­ξεις στην Κύ­προ, δι­καιώ­νουν πλή­ρως τη στρα­τη­γι­κή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ό­τι δη­λα­δή έ­να κρά­τος, ό­σο μι­κρό και αν εί­ναι, έ­χει με­γά­λες δυ­να­τό­τη­τες α­να­τρο­πής της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης πο­λι­τι­κής, λό­γω της αλ­λη­λε­ξάρ­τη­σης των οι­κο­νο­μιών ό­χι μό­νο της ζώ­νης του ευ­ρώ, αλ­λά πα­γκο­σμίως.

Το πρό­βλη­μα α­πό τις τρά­πε­ζες

Η τρόι­κα εί­χε βά­λει στο στό­χα­στρο α­πό νω­ρίς την Κύ­προ. Από την πε­ρα­σμέ­νη ά­νοι­ξη άρ­χι­σαν οι πρώ­τες κι­νή­σεις της. Και αυ­τό πα­ρά το γε­γο­νός ό­τι τα δη­μο­σιο­νο­μι­κά με­γέ­θη της Κυ­πρια­κής Δη­μο­κρα­τίας δεν εί­χαν κα­νέ­να πρό­βλη­μα, α­ντί­θε­τα με την Ελλά­δα και άλ­λα κρά­τη του Νό­του. Το (νέο) κυ­πρια­κό πρό­βλη­μα έ­μοια­ζε με το α­ντί­στοι­χο ιρ­λαν­δι­κό ή ισ­λαν­δι­κό.
Ο το­μέ­ας των υ­πη­ρε­σιών ξε­περ­νά το 70% του Α­ΕΠ. Ιδιαί­τε­ρα, ο χρη­μα­το­πι­στω­τι­κός το­μέ­ας υ­περ­βαί­νει κα­τά 7 φο­ρές το μέ­γε­θος του εγ­χώ­ριου Α­ΕΠ. Δεν εί­ναι το μό­νο κρά­τος στην ευ­ρω­ζώ­νη που έ­χει τό­σο υ­περ­τρο­φι­κό αυ­τόν τον το­μέα. Το Λου­ξεμ­βούρ­γο, η Ιρλανδία ή η Μάλ­τα εί­ναι κλα­σι­κά πα­ρα­δείγ­μα­τα. Τα προ­βλή­μα­τα άρ­χι­σαν με το πε­ρί­φη­μο PSI, το κού­ρε­μα των ο­μο­λό­γων του ελ­λη­νι­κού Δη­μο­σίου που εί­χαν φορ­τω­θεί (κυρίως λόγω κερ­δο­σκο­πίας) οι κυ­πρια­κές τρά­πε­ζες, ι­δίως η Τρά­πε­ζα Κύ­πρου και η Marfin, η ση­με­ρι­νή Λαϊκή Τρά­πε­ζα. Οι ε­κτι­μή­σεις α­νε­βά­ζουν τις ε­πι­πτώ­σεις α­πό το ελ­λη­νι­κό κού­ρε­μα στο τε­ρά­στιο πο­σό των 4,5 δισ. ευ­ρώ. Απλώς να υ­πο­γραμ­μί­σου­με την τε­ρά­στια ευ­θύ­νη της Κε­ντρι­κής Τρά­πε­ζας της Κύ­πρου, που έ­κα­νε τα στρα­βά μά­τια, αλ­λά και ευ­θύ­νες της τό­τε κυ­βέρ­νη­σης που δεν έ­πια­σε τον ταύ­ρο α­πό τα κέ­ρα­τα.
Από το πε­ρα­σμέ­νο κα­λο­καί­ρι, ο πρό­ε­δρος Χρι­στό­φιας πή­ρε ο­ρι­σμέ­νες νο­μο­θε­τι­κές πρω­το­βου­λίες, προ­κει­μέ­νου να μη χει­ρο­τε­ρεύ­σουν, κυ­ρίως, οι δη­μο­σιο­νο­μι­κές ε­πι­πτώ­σεις, οι ο­ποίες εί­χαν ά­με­ση ε­πι­βά­ρυν­ση α­πό το χρη­μα­το­πι­στω­τι­κό το­μέα. Προς τού­το πέ­ρα­σαν α­πό την κυ­πρια­κή Βου­λή 23 νό­μοι, που ει­σή­γα­γαν και στο νη­σί λι­τό­τη­τα, ή­πιου ο­μο­λο­γου­μέ­νως, χα­ρα­κτή­ρα. Πα­ρ’ ό­λα αυ­τά η τρόι­κα ε­πέ­με­νε φυ­λά­γο­ντας την πλή­ρη εκ­δή­λω­ση των προ­θέ­σεών της με­τά τις προ­ε­δρι­κές ε­κλο­γές και την άρ­νη­ση Χρι­στό­φια να συ­ζη­τή­σει μέ­τρα που ο­δη­γού­σαν στη μέγ­γε­νη των μνη­μο­νίων.

Η στρα­τη­γι­κή της τρόι­κας

Η τρόι­κα στό­χευ­σε σε πολ­λές κα­τευ­θύν­σεις στρα­τη­γι­κού χα­ρα­κτή­ρα, ό­χι μό­νο στο χρη­μα­το­πι­στω­τι­κό σύ­στη­μα: α) Γεω­πο­λι­τι­κή, με την έ­ξο­δο των ρώ­σι­κων κε­φα­λαίων και ε­ται­ρειών α­πό το νη­σί και ως εκ τού­του τον α­πο­κλει­σμό οιασ­δή­πο­τε ρώ­σι­κης πα­ρου­σίας στην ευαί­σθη­τη και σή­με­ρα φλε­γό­με­νη, λό­γω Συ­ρίας, πε­ριο­χή της Ανα­το­λι­κής Με­σο­γείου. β) Υπο­θή­κευ­ση, δη­λα­δή να βά­λουν στο χέ­ρι κοι­τά­σμα­τα φυ­σι­κού α­ε­ρίου, ό­χι μό­νο την εκ­με­τάλ­λευ­σή τους, αλ­λά και την (α­πρό­σκο­πτη) ροή προς την Κε­ντρι­κή Ευ­ρώ­πη. γ) Εξά­λει­ψη της ρώ­σι­κης πα­ρου­σίας στο νη­σί, βά­ζο­ντας χέ­ρι στις κα­τα­θέ­σεις (17-20 δισ.) που προ­φα­νώς θα α­να­ζη­τή­σουν άλ­λους προο­ρι­σμούς π.χ. Λε­το­νία, ό­πως λέ­γε­ται, που κυ­ριαρ­χεί­ται α­πό γερ­μα­νι­κές τρά­πε­ζες.
Η α­πό­φα­ση του Γιού­ρο­γκρουπ ό­μως προέ­βλε­πε και τη φο­ρο­λό­γη­ση ό­λων των κα­τα­θέ­σεων α­πό το πρώ­το ευ­ρώ. Ανε­ξάρ­τη­τα, α­πό την ει­σή­γη­ση της κυ­βέρ­νη­σης Ανα­στα­σιά­δη για τη φο­ρο­λό­γη­ση ό­λων των κα­τα­θέ­σεων, που προ­φα­νώς κα­τα­τέ­θη­κε για να μην ε­ξορ­γί­σει πε­ρισ­σό­τε­ρο τους Ρώ­σους, δεί­χνο­ντας δί­καιη κα­τα­νο­μή των βα­ρών, το α­πο­τέ­λε­σμα ή­ταν για πρώ­τη φο­ρά να πα­ρα­βια­στεί κοι­νο­τι­κή ο­δη­γία που προ­στά­τευε τις κα­τα­θέ­σεις μέ­χρι 100.000 ευ­ρώ. Κανείς δεν πιστεύει ότι η Γερ­μα­νία και οι υ­πό­λοι­πες ι­σχυ­ρές χώ­ρες πα­ρα­σύρ­θη­καν α­πό τον α­δύ­να­μο (σύ­ντρο­φό τους) Ανα­στα­σιά­δη. Προφανώς, στο βά­θος της α­πό­φα­σής τους ή­ταν η υ­πο­νό­μευ­ση της δέ­σμευ­σής τους για προ­στα­σία των κα­τα­θέ­σεων μέ­χρι 100.000 και σ’ άλ­λα κρά­τη που α­ντι­με­τω­πί­ζουν χρη­μα­το­πι­στω­τι­κά ή και δη­μο­σιο­νο­μι­κά προ­βλή­μα­τα. Άλλωστε, ο νέος πρόεδρος του Γιού­ρο­γκρου­π Νταισελμπλούμ το είπε ξεκάθαρα. Η απόφαση, μέχρι να το πάρει πίσω μετά το σάλο που προκλήθηκε, είπε ότι θα είναι μοντέλο και για άλλα κράτη…
Η κυ­βέρ­νη­ση Σα­μα­ρά ό­χι μό­νο στή­ρι­ξε την ει­σή­γη­ση Ανα­στα­σιά­δη και την α­κο­λου­θού­με­νη α­πό­φα­ση, μη α­ντι­λαμ­βα­νό­με­νη τις εν­δε­χό­με­νες ε­πι­πτώ­σεις για την Ελλά­δα, αλ­λά ε­πέ­με­νε πιε­στι­κά για την ψή­φι­σή της α­πό την κυ­πρια­κή Βου­λή.

Φό­βοι για οι­κο­νο­μι­κό τσου­νά­μι

Οι ευ­ρω­παίοι α­ξιω­μα­τού­χοι, ο Σα­μα­ράς και ο Ανα­στα­σιά­δης, ό­πως συ­νη­θί­ζουν, δεν έ­λα­βαν υ­πό­ψη τους το εν­δε­χό­με­νο του λαϊκού ξε­ση­κω­μού, για την πε­ρι­κο­πή των κα­τα­θέ­σεών τους, κό­ποι μιας ζωής για πά­ρα πολ­λούς α­π’ αυ­τούς, ού­τε την ορ­γή τους, α­να­λο­γι­ζό­με­νοι ό­τι έρ­χε­ται και ε­κεί η κοι­νω­νι­κή κα­τα­στρο­φή. Αυ­τό πι­στο­ποιεί­ται και α­πό πρόσφατη δη­μο­σκό­πη­ση, ό­που το 68% των Κυ­πρίων προ­τι­μά την έ­ξο­δο α­πό το ευ­ρώ και α­πό τα μνη­μό­νια, ρί­χνο­ντας με­γά­λες ευ­θύ­νες, κυ­ρίως στον Ανα­στα­σιά­δη για τους χει­ρι­σμούς του.
Η α­ντί­στα­ση των Κυ­πρίων δη­μιούρ­γη­σε σο­βα­ρές α­να­τα­ρά­ξεις στην ΕΕ αλ­λά και πα­γκο­σμίως. Στην Παγκόσμια Τράπεζα, όπως και στο ΔΝΤ υ­πήρ­ξαν έ­ντο­νες α­ντι­δρά­σεις, που πιο ε­νερ­γά εκ­φρά­στη­καν α­πό τον εκ­πρό­σω­πο της Βρα­ζι­λίας. Η ί­δια η Λα­γκάρ­ντ προέ­βη σε δή­λω­ση, που δεν έ­τυ­χε ό­μως δη­μο­σιό­τη­τας α­πό τα κυ­ρίαρ­χα ΜΜΕ. Δή­λω­σε ό­τι «αν για κά­ποιους εί­ναι α­με­λη­τέα η Κύ­προς, πα­ρό­λα αυ­τά εί­ναι ση­μα­ντι­κή και πι­θα­νόν πη­γή έκ­θε­σης για ό­λη την Ευ­ρώ­πη ε­ξαι­τίας της αλ­λη­λε­ξάρ­τη­σης των συ­στη­μά­των»!

Εναλ­λα­κτι­κές προ­τά­σεις και η Ρω­σία

Μέχρι το τελευταίο Eurogroup υπήρξαν ε­ναλ­λα­κτι­κές προ­τά­σεις που κα­τα­τέ­θη­καν α­πό την κυ­βέρ­νη­ση και τα κυπριακά κόμματα για τη συ­γκέ­ντρω­ση των 5,8 δισ. α­πό την ε­σω­τε­ρι­κή οι­κο­νο­μία της Κύ­πρου, προ­κει­μέ­νου να χο­ρη­γή­σει το Γιού­ρο­γκρουπ τα υ­πό­λοι­πα 10 δισ., που θεωρείται ότι επίτηδες εκτοξεύτηκε υ­περ­βο­λι­κά για λό­γους εκ­βια­σμού. Οι πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις του νη­σιού, με­τά τις συ­γκλο­νι­στι­κές λαϊκές α­ντι­δρά­σεις, στρά­φη­καν την τελευταία στιγμή προς τη Ρω­σία, ε­κτός του Α­ΚΕΛ που εί­χε στα­θε­ρό προ­σα­να­το­λι­σμό εμ­βά­θυν­σης των σχέ­σεων με αυ­τή. Φαί­νε­ται ό­τι η Ρω­σία, που ε­νερ­γεί ως υ­περ­δύ­να­μη παίρ­νο­ντας υ­πό­ψη της ό­λους τους γεω­πο­λι­τι­κούς πα­ρά­γο­ντες, ε­νο­χλή­θη­κε και α­πό την α­πό­φα­ση του Γιού­ρο­γκρου­π, που ού­τε καν την ε­νη­μέ­ρω­σε ό­πως άλ­λες φο­ρές, αλ­λά και α­πό τη στά­ση της κυ­πρια­κής κυ­βέρ­νη­σης, που την κα­τη­γο­ρεί ό­τι συ­νέρ­γη­σε σε μέ­τρα που την θί­γουν.
Δυ­νά­μεις της ρω­σι­κής κυ­βέρ­νη­σης, έ­στω και την τε­λευ­ταία ώρα, συ­ζη­τού­σαν τη βοή­θεια στην Κύ­προ με α­νταλ­λάγ­μα­τα: σταθμό επεξεργασίας φυσικού αερίου στο Μαρί, την εκ­με­τάλ­λευ­ση ε­νός «οι­κο­πέ­δου», α­πό τα 12, φυ­σι­κού α­ε­ρίου (ι­τα­λι­κές ε­ται­ρείες έ­χουν πά­ρει μέ­χρι τώ­ρα 3 οι­κό­πε­δα), α­νε­φο­δια­σμός του ναυ­τι­κού και της α­ε­ρο­πο­ρίας τους και τη λί­στα κα­τα­θε­τών για ε­ξέ­τα­ση φο­ρο­δια­φυ­γής (και εν­δε­χο­μέ­νως πίε­σης στους ο­λι­γάρ­χες). Όμως, αυ­τές οι σχέ­σεις δεν οι­κο­δο­μού­νται την τε­λευ­ταία στιγ­μή με μια υ­περ­δύ­να­μη η ο­ποία έ­χει καλ­λιερ­γή­σει ι­διαί­τε­ρους δε­σμούς με την ΕΕ.

Εκβια­σμοί α­λά ελ­λη­νι­κά

Πριν κα­τα­λα­γιά­σει ο α­πό­η­χος του κυ­πρια­κού «ό­χι» άρ­χι­σαν οι πο­λυ­ποί­κι­λοι εκ­βια­σμοί. Πα­ρά­γο­ντες της ΕΕ και της τρόι­κας τό­νι­ζαν ό­τι η Κύ­προς πρέ­πει να συ­νο­μι­λεί μό­νο με την ΕΕ, ό­τι οι τρά­πε­ζες θα κα­ταρ­ρεύ­σουν λό­γω έλ­λει­ψης ρευ­στό­τη­τας και ως εκ τού­του θα ε­ξα­να­γκα­στεί η Κύ­προς να βγει α­πό το ευ­ρώ. Ση­μειώ­νου­με ό­τι ο ευ­ρω­παϊκός μη­χα­νι­σμός πα­ρο­χής ρευ­στό­τη­τας, ο ELA, α­να­κοί­νω­σε ό­τι στα­μα­τά τη ροή με­τά τη Δευτέρα 25 Μαρτίου. Σε ένα επιθετικό κρεσέντο τα διεθνή και εγχώρια ΜΜΕ αναφέρονταν στην Κύπρο ως παράδειγμα σάπιου χρηματοπιστωτικού συστήματος και πλυντηρίου ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, «ξεχνώντας» ότι στη κατάταξη των πλυντηρίων, από επίσημους διεθνείς οργανισμούς, Γερμανία και Ολλανδία είναι σε χειρότερη σειρά, απ’ ότι η Κύπρος..
Τέ­λος, τα ΜΜΕ του νη­σιού με­τά το πρώ­το πά­γω­μα, λό­γω των λαϊκών α­ντι­δρά­σεων, άρ­χι­σαν τη γνω­στή τρο­μο­κρα­τι­κή ε­πί­θε­σή τους. Δεν θα υ­πάρ­ξουν φάρ­μα­κα, βεν­ζί­νη, συ­ντά­ξεις κ.τ.λ. δη­λα­δή ό­σα ζή­σα­με στην Ελλά­δα, ι­διαί­τε­ρα στις πε­ρα­σμέ­νες ε­κλο­γές.

Οι λα­οί έ­χουν με­γά­λες δυ­να­τό­τη­τες ανατροπής

Το κυ­πρια­κό ζή­τη­μα εί­ναι ά­κρως εν­δια­φέ­ρον α­πό πολ­λές πλευ­ρές και προς πολ­λές κα­τευ­θύν­σεις. Το αρχικό «ό­χι» δη­μιούρ­γη­σε νέα δε­δο­μέ­να. Κατ΄ αρχάς έσωσε τις καταθέσεις κάτω από τις 100.000 ευρώ, υποχρεώνοντας το Γιού­ρο­γκρου­π, να πάρει πίσω, για πρώτη φορά την απόφαση του.

Η υποχώρηση της κυβέρνησης Αναστασιάδη, κάτω από ασφυκτικές πιέσεις και εκβιασμούς(μεταξύ των οποίων και της ελληνικής), οδηγεί την Κύπρο σε πιο βίαια κοινωνική καταστροφή απ’ ότι στην Ελλάδα. Το ΑΕΠ υπολογίζεται ότι σε δύο χρόνια θα πέσει 15%-18%! Το Α­ΚΕΛ που έθετε ως ου­σιώ­δη πα­ρά­γο­ντα ό­τι σε κά­θε πε­ρί­πτω­ση δε πρέπει να μπει η Κύ­προς σε μνη­μό­νιο και στην κα­θο­δή­γη­ση της τρόι­κας, ζητά τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για να αποφασίσει ο κυπριακός λαός για τη συμφωνία Αναστασιάδη- Τρόικας.

Να, λοι­πόν, που ε­πα­νερ­χό­μα­στε στη στρα­τη­γι­κή ε­πι­λο­γή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ό­τι, δη­λα­δή, οι λα­οί και τα κρά­τη έ­χουν με­γά­λες δυ­να­τό­τη­τες πίε­σης προς μια άλ­λη ρι­ζι­κά δια­φο­ρε­τι­κή πο­ρεία ε­ξό­δου α­πό την κρί­ση. Μια κρί­ση δεν μπο­ρεί να κλει­στεί σε μια χώ­ρα, αλ­λά υ­πάρ­χει δο­μι­κή αλ­λη­λο­σύν­δε­ση που μπο­ρεί να τα­ρα­κου­νή­σει ό­λο τον κό­σμο, έ­στω κι αν προέρ­χε­ται α­πό μια μι­κρή χώ­ρα. Το κυ­πρια­κό πα­ρά­δειγ­μα, πριν την υποταγή της κυπριακή κυβέρνησης, κα­λεί τους ερ­γα­ζό­με­νους και τα κι­νή­μα­τα της Ευ­ρώ­πης, κυ­ρίως του Νό­του, σε συ­στρά­τευ­ση και ε­νερ­γή πα­ρέμ­βα­ση.

* Το πα­ρα­πά­νω κεί­με­νο στη­ρί­χτη­κε και στις ε­πα­φές α­ντι­προ­σω­πείας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ με πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις της Κύ­πρου που α­πο­τε­λεί­το α­πό τους Γ. Δρα­γα­σά­κη, Ρ. Δού­ρου, Κ. Ήσυ­χο και Μ. Μπα­λα­ού­ρα.
Από την ΕΠΟΧΗ